Doğu Türkistan Uygur Türklerine Ait metinler:
Asya Asminida Çakniğan Yultuz :Asya göğünde parlayan yıldız

Yadimğa salisen keçmişlirimni:    Yadıma salarsın geçmişlerimi
Yillarğa cen elan kılğan şair sen!:Yıllara cenk ilan eden şair sen!
Oylidim men seni çömüp hiyalğa:Düşündüm ben seni dalıp hayale
Boranlık denizdin çıkanda isen:   Boranlı denizden çıkınca esen

Sahilğa yamişip keynimge baktim:Sahile tırmanıp ardıma baktım
Upkunluk şu deniz böldi namayan:Ufukta şu deniz oldu nümayan(göründü)
Tevrinip turatti emdi u yuvaş:Debrenip duruyordu şimdi o yavaş,
Tevrendi mendimu seiri hayacan.:Deprendi bende de şiirle heyecan.

Balilik çeğimni esimge adlim:Çocukluk çağımı yadıma aldım
Olturup tinciğan deniz aldida:Oturup süzülen deniz önünde
Balilıktan peyti körgen çüş kebi:Çocukluk tan vakti görülen düş gibi
Bek enık kalidu insan yadida:Pek açık kalıyor insan zihninde

Tandiki tumandek bolup bir demlik:Tandaki duman gibi olup bir anlık,
Ötti u ömrümnin sebi dunyasi:Geçti şu ömrümün çocukluk dünyası
Sen idin Muttelllip ey yaş yitekçi:Sen idin ey Mutallip,ey genç önder,
Şu yumran peytimnin uluğ hemrasi:Şu gençlik vaktimin ulu yoldaşı

Şeirinnin sadasi şakıratmidek:Şiirinin sedası çağlayan gibi
Kuluğum tüvidin ketmeytti bir pes:Kulağım dibinden gitmezdi asla
Men heves koyğandim dihan baliliri:Ben  heves koyardım köy çocuklarının
Keklikke laçinğa koyğandek heves:Kekliğe, laçına heves koyduklarınca

Yadlayttim ot yanğan misralirinni:Ezberledim alev alan mısralarını
Çaniğan marcandek tizip isimde:Parlayan mercan gibi dizip aklıma
Uhlisam şahlarda konğan bulbuldek:Uyusam dallara konmuş bülbül gibi
Şeirinmu konatti menin levimde:Şiirin de konardı benim dudağıma
…………………………………..Kurban Barat

Helik Koşakliri:Halk Manileri

Ağrip kaldim ölgili:  Hastalanıp kaldım ölmeğe
Yarim keptu körgili: Yarim gelmiş görmeğe
Turğili dermanim yok: Kalkacak dermanım yok
Can yarimni körgili: Can yarimi görmeğe

Azade könlüm azade: Azade gönlüm azade
Şayi bilen çölpek bazarda: İpek ile çölpek pazarda
Yançuğunda pulin bolmasa: Cüzdanında paran olmasa
Neme kılisen bazarda?: Ne yaparsın pazarda

Ayni hicalet kılğan: Ayı hacalet kılan
Aydek yüzün emes mu? Ayca yüzün değil mi?
Mana muhabbet sağlan: Bana muhabbet salan
Şiirin sözün emes mu?: Şiirin sözün değil mi?

Atam Mekke anam Mekke: Atam Mekke anam Mekke
Tuğuldum bir kün ölmekke: Doğmuşum bir gün ölmeğe
Atalardin  miras kalğan: Atalardan  miras kalmış
Kara yerge kömülmekke: Kara yere gömülmeğe

Ahşam oyniğan yerde: Akşam  oynanan yerde
Altun üzügüm kaptu:: Altın yüzüğüm kalmış
İzdimanlar, sorimanlar: Aramayın sormayın
Könlümdiki yar aptu: Gönlümdeki yar almış

Ah yarim halim yaman : Ah yarim halim yaman
Karanğudin aydin yaman: Karanlıktan ışık yaman
Işk oti mana çüşti: Aşk ateşi bana düştü
Dozak otidin mu yaman: Cehennem odundan da yaman
……………………………..

Kırım Türklerine ait metinler:

Enver selamet’nin şiiri
   
             Enver selametnin bazı şiirlerinde vatan obrazı lirik kahramanın obrazınen birleşip kete.Kahraman özüni bütün vatannın ayrılmaz kısımı ekenini ayta ve bununnan iftihar ete:”Senin ayatındam men güllerindem.Aziz gecelerindem,künlerimdem!Sakin yüzümni ohşap,nefesimni alıp közgen tendürist yellerindem!”
   Vatan sevgisini şair umimiy ritorik sözlerinnen değil,teren felsefiy fikirler vasıtasınen,yüregini toldurıp taştırgan coşgun duygularnı kıska ve mergin oşatuvlarnen beyan ete:”Büyük akrabalık bu!Gururlanam! Vatanımda kök gibim, yer kibim dep!Çünki senin nefesin, savun kanın-menim araketimde, terkibimde”
Enver selameti’nin şiiri
   Enver Selametin bazı şiirlerinde vatan motifi, lirik kahraman motifiyle birleşir.kahraman kendisinin,bütün vatanın ayrılmaz bir parçası olduğunu söyler ve bununla iftihar eder:”Senin hayatındayım ben güllerindeyim.aziz gecelerindeyim,gündüzlerindeyim!Sakin yüzümü okşayıp, nefesimi alıp gezen sağlam rüzgarındayım!”
   Vatan sevgisini şair umumi retorik sözlerle değil, derin felsefi fikirler vasıtasiyle,yüreğini doldurup taşıran coşkun duygularını kısa ve keskin benzetmelerle ifade eder:”Büyük akrabalık bu! Gururlanıyorum! Vatanınmda gök gibiyim yer gibiyim diye!Çünkü senin nefesin, suyun kanın; benim hareketimde, terkibimde”

Sovyetler Birliği Kazan Türklerine Ait Metinler:

Tugan Til - Ana Dil

İy tugan til,iy matur til, etkem enkemnin tili!: Ey ana dil ey güzel dil,atamın,anamın dili!
Dünyada küp nesre bildim sin tugan til arkılı: Dünya’da çok şey bildim ana dil, senin sayende.

İn ilik bu til bilen enkem bişikte küylegen: İlk önce bu dil ile annem beşikte ninni demiş
Annarı tüner buyı ebkem hikayet süylegen: Sonra geceler boyu ninem masallar söylemiş.

İy tugan til! Hervakıtta yardemin birlen sinin: Ey ana dil her vakitte yardımın ile senin
Kiçkineden anlaşılgan şatlıgım kaygım menim: Küçücükken anlaşılmış şadlığım kaygım benim

İy tugan til! Sende bulgan in ilik kılgan dugam: Ey ana dil!Sende imiş ilk eylediğim dua:
Yarlıkagıl diyp,üzim hem etkem-enkemni Hüda’m: ”Bağışla” diye “beni babamı annemi ey Hüda”

Karaçay Türkçesine ait metinler

Konuşmalar:
-Senin atın kim?: Senin adın ne?
-Meni atım İnal: Benim adım İnal
-sen nese yasında :Sen kaç yaşındasın
-men segiz yasında.:Ben sekiz yaşındayım
-Kaysı şkolada okıysın?:Hangi okulda okuyorsun?
-Bu şkolada:  Bu okulda
Küzde künler kayaday boladılar:Güzün gündüzler nasıl olur?
Küzde künler kıskaradı.:Güzün gündüzler kısalır.
Küzde tünler kayday boladılar?Güzün  geceler  nasıl olur?
Tünler uzaydı.:Geceler uzar.
Küz aylardın atların aytınız:Güz aylarının adlarını söyleyiniz
Küz ayları.Sentyabr, oktyabr,noyarb:Güz ayları Eylül Ekim Kasım
Yaz geldi.Şkolada okuv bitti.:Yaz geldi.okulda okuma(dersler) bitti.
Kırlarda koylar,kozılar otlay;kazlar otlay.:Kırlarda koyunlar,kuzular otluyor;kazlar otluyor.
Atam dombra şaldı.Anam iyne men kiyim tikti:Babam tambura çaldı.Annem iğneyle elbise dikti.
Zinap anamga yardam etti Men otın tasıdım. Arekette bereket.:Zeynep anneme yardım etti Ben odun taşıdım.Harekette bereket.

Yumaklar-Bilmeceler

Kel kel dese kelmes;               Gel  gel dese gelmez;
Kelme kemle dese, keler.            Gelme gelme dese, gelir.
Ol ne zat?                  O  nedir?
      Saat                     Saat
Ay man keledi,                  Ay ile gelir,
Kün men ketedi.               Güneşle gider
Ol ne zat?                  O nedir?
      Tün                     Gece
Aş desen aşıladı,               Aç desen açılır,
Yap desen yabıladı.               Kapa desen kapanır,
Ol ne zat?                  O nedir?
      Aız                     Ağız
O olsa kündiz boladı,               O olsa gündüz olur,
Ol bolmasa, tün boladı.               O olmasa gece olur.
Ol ne zat?                  O nedir?
      Kün                     Güneş
Eki tuvgan adanas               İki kardeş ikiz,   
Biri birisin eş-te köre almas.            Birbirini hiç göremez.
Ol ne zat?                  O nedir?
Köz                           Köz
Otka yanmas,                  Ateşte yanmaz,
Suvga batpas.                  Suda batnaz
Bu ne?                     Bu ne?
      Buz                     Buz